Rüyalarıyla Yaşayan İnsanların Ülkesi: Türkiye

2004 yılından günümüze google arama motorunda yapılan aramaların incelenmesi, Türkiye vatandaşlarının interneti hangi amaçla kullandığını göstermesi açısından oldukça ilginç veriler sunuyor.

2004 yılından günümüze arama miktarı doğrusal olarak artan aramaları inceleyelim.

Mavi ile gösterilen doğruyu ben çizdirdim. Kırmızı renkte gösterilen çizgi ise bu arama yapısıyla uyumluluk gösteren, yani benzer şekilde artış göstermiş aramayı gösteriyor. Örnekte görülen arama kelimesi "ne". 

Çizdiğim grafikle uyumlu aramaların tamamına erişmek için buraya bakabilirsiniz.

Rüyada

Bu listede en fazla dikkat çeken aramalar benim için "rüyada" anahtar kelimesini içeren aramalar oldu. Doğrusal grafiğimle uyumlu rüyada içeren arama kelimelerinin listesi:

• rüyada ölü
• rüyada saç
• rüyada kız
• rüyada kuş
• rüyada su
• rüyada el
• rüyada uçak
• rüyada para
• rüyada araba
• rüyada ayakkabı
• rüyada halı
• rüyada kan
• rüyada asker
• rüyada anahtar
• rüyada süt
• rüyada diş
• rüyada kız çocuğu
• rüyada yüzük
• rüyada saat
• rüyada ev

Listeye bakıldığı anda bu kelimeler bir anda dikkat çekerken, "rüyada" kelimesi içermeyen ama büyük ihtimalle aynı amaçla yapılmış başka kelimeler de dikkat çekiyor.

Bu durumu bir de google trends hizmeti ile de kontrol etmek istedim. Aşağıdaki grafikte "rüyada" kelimesinin arama trendini görebilirsiniz. Bu grafik doğrusal bir grafiğe yakın olduğu kadar biraz daha artarak artan bir durumu gösteriyor.

Google Trends'te "rüyada" kelimesi ile birlikte arama miktarında artış gösteren diğer kelimelere bakalım:

Liste başı olan kelimeler:

• rüya
• rüya tabirleri
• rüyada
• rüyada bebek görmek
• rüyada yılan görmek
• rüyada köpek görmek
• rüyada para görmek
• rüyada altın görmek
• rüyada hamile görmek
• rüyada ağlamak

Rüyada kelimesi araması ile birlikte arama miktarında artış olan ve yukardaki kelimelere ek olarak:

• rüyada balık görmek
• rüyada deniz görmek
• rüyada kedi görmek

Analiz

İnternet, 90'larda ülkemize giriş yapan belki de yaşadığımız çağın adı olarak bile kullanılabilecek derecede önemli bir teknolojdir. Bu teknolojiyi insanlar rüyalarını anlamlandırabilmek için kullanıyorlar. Bunun altında yatan nedenler neler olabilir? Kimler, neden rüyalarını bu kadar anlamlandırmaya çalışır?

Tarihin büyük bir bölümünde insanlar gördükleri rüyalara anlamlar yüklemeye çalıştı. Bilimsel devrim ve pozitivizm akımının rüyalara yaklaşımından önce insanlar, gördükleri rüyalara göre, falcıların, kahinlerin, rahiplerin, papazların, imamların söylediklerine göre hareket ettiler.
Tarih boyunca insanlar, geleceğin öngörülmezliği karşısında kendilerine geleceği söyleyebilen, açıklayabilen kaynak arayışında oldular. Örneğin, tarih kitaplarımızda Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş efsanesinde Osman Bey'in gördüğü bir rüya ve bu rüyanın Şeyh Edebali tarafından yorumuna yer veriliyor. 

Tek kaynak tabii ki rüyalar değildi, yıldızların, gezegenlerin konumu, içtikleri kahvenin telvesi, etini yedikleri hayvanların kemikleri, taşlar, ellerindeki çizgiler ve daha birçok nesne ve işaret bu amaçla kullanıldı. Tarihteki savaşların, barışların, istilaların nedenleri içerisinde rüyalarda görülenler etkili oldu.

Her ne kadar bilimsel bir devrim yaşanmış ve olaylara bilimsel olarak yaklaşmanın gerekliliği ortaya konulmuş olsa da insanların bireysel olarak geleceklerinin nasıl olacağı ile ilgili öngörülmezlik ortadan kaldırılamadı. Bilimsel eğitim yaklaşımına rağmen insanlar halen rüyaların kendilerine birşeyler anlattığını düşünüyorlar. Bu o kadar yanlış bir düşünce değil, çünkü rüyalar bizim içinde bulunduğumuz psikolojinin ve fiziksel çevremizle ilgili bilgiler taşır. Oysa "rüyada" kelimesi ile ilgili yapılan aramalardan erişilen "bilgi" kaynaklarının tamamı gelecekten ya da rüyada görülen şeyin çevrelerine etkisinden bahseder.

İnsanlar, kendi yaşadıkları gerçeklik karşısındaki acziyetlerini yenmenin bir yolu olarak rüyaları görmeseler de umudu rüyalarında gördüklerinde arıyorlar. Geleceklerini bilmek ve mutlu olmak istiyorlar. Bu nedenle hiçbir bilimsel yanı olmamasına rağmen rüyalarına gereğinden fazla önem veriyorlar. Çünkü yaşamak istedikleri hayat, içinde yaşadıkları hayattan uzak. İnsanlar, acaba gelecekte ne olacak korkusu taşımaları ve yaşadıkları hayata hükmedememeleri ve hükmedecek güce sahip olmamaları (yani geleceği görememek, yaşadığı hayatı değiştirebilecek bilgi ve kabiliyet yoksunluğu) nedeniyle pasif bir durum olan rüyaların kendilerine birşeyler anlatmasını, aynı pasiflik içinde kendilerinden değil dışardan bir gücün hayatlarını değiştirmesini bekliyorlar.

"rüyada" aramasını yapan insanların profilini bu şekilde tanımlarsak, toplumumuzda bu tarzda bir hayatı yaşayan insanların kimler olduğunu düşünmeye geçebiliriz. Tabii ki geçmiş yıllardaki aramaları bilemesem de şöyle bir çıkarımda bulunacağım. İnternet erişiminin yaygınlaşmasıyla paralellik göstermesi açısından değerlendirildiğinde "ev kadını mesleği"ni gerçekleştiren insanların, "rüyada" kelimesini arayan insanların profiliyle oldukça örtüştüğünü düşünüyorum. Bu durum, ev kadınlarının ve hatta Türkiye'de yaşayan tüm kadınların itildikleri yaşama dair ipuçları sunuyor. Erkek baskısı altında, eğitim ve öğretimden yoksun bırakılma, iş hayatının dışına itilmenin getirdiği ekonomik bağımlılık sonucu ev kadınları hayatları üstündeki pasif tutumları, yine pasif bir durum olan rüyaları kendileri için bir umut olarak görerek, hem en ileri teknolojiyi kullanırken hem de rüyalarını anlamlandırmaya çalışıyorlar.

Çarpıcı olan ise yemek tarifi, çocuk bakımı gibi aktif bir duruma dönüşebilecek ve uygulanabilecek bilgiye erişimin benzer şekilde bir artış göstermemiş olması. Bu durum da aslında yaşanılan hayata karşı pasifliğin bir göstergesidir.

Yazıyı tamamlarken "rüyada" kelimesinin aranmasını "ev kadınları"yla ilişkilendirsem de aslında çalışan kadınlarda da benzer bir eğilim olduğunu düşünüyorum. Yine de bu aramalardaki yoğunluk ve artışı açıklayabilecek kitlenin ev kadınları olduğu fikrindeyim. Annelerin, kültürlemedeki yerini de düşündüğümde yazıya Rüyalarıyla Yaşayan İnsanların Ülkesi: Türkiye demek yanlış olmayacaktır.